«Адамға ең
бірінші білім емес, тәрбие берілуі керек,
тәрбиесіз
берілген білім-адамзаттың хас жауы,
келешекте оның
барлық өміріне апат әкеледі»
Әл-Фараби.
Құрметтіата-ана!
Бала тәрбиесі - ата-ана үшін күрделі де жауапты міндет. Жас шыбық
иілгіш болса, жас адамда сондай жақсыға да, жаманға да бірдей бейім болатыны
баршамызға мәлім.Қазақта «Баланың бас ұстазы - ата-анасы» деген сөз бар. Жас
кезінде дұрыс тәрбие алмаса есейе келе тәртібі қиындап, оқу үлгерімі нашарлап
кетеді. Мұндай жағдайларда «не істеукерек» деген ой туады. Әрине, ата-аналар
балаларының оқу – үлгеріміне күнделікті назар аударып, оны қадағалап отыруы
қажет. Тәрбие ешқандай үзіліс, демалыс күндер дегенді білмейді.«Ұлды тәрбиелеп
отырып, жер иесін тәрбиелейміз, қызды
тәрбиелей отырып, ұлтты тәрбиелейміз»
деген дана сөз бар. Ата — ана — бала
тәрбиесіндегі басты тұлға. Сондықтан әке де, шеше де балаларының жан дүниесіне
үңіліп, мінез-құлқындағы ерекшеліктерді жете білгені жөн. Балалармен
әңгімелескенде олардың пікірімен де санасып отырған орынды. Өз баласымен ашық
сөйлесе алмай, сырласа білмейтін ата — аналар «Екеуміз де жұмыстамыз, кешкісін
үй шаруасынан қол тимейді, баламен сөйлесуге уақыт жоқ» дегенді айтады. Бұл
дұрыс емес. Баламен сөйлесуге тіпті арнайы уақыт бөлудің қажеті жоқ. Әке мен
шеше ұл-қыздармен үй шаруасында жұріп-ақ әңгімелесіп, ой бөлісуге неге
болмасқа. Жанұядағы жанжал, үлкендердің аузына келген сөздерді айтуы, баланың
көзінше басқа біреуді сөгуі, біреудің сыртынан өсек айтуы балаға теріс әсер
етеді. Сондықтан бала алдында әке-шешенің үй ішінің үлкендердің әдептілік
танытқаны жөн.
Ата – аналарға
кеңес.
Егер:
Егер баланы үнемі сынап отырса, оның оқуға құлқы болмайды.
Баланы мақтап отырса ол өз
қадірі үшін оқиды.
Бала төзімділікте өссе, ол
басқаларды түсінуге үйренеді.
Бала адалдықта өссе, ол адал болып жетеді.
Бала қауіпсіз жағдайда өссе, ол адамдарға сеніммен қарайды.
Бала кекшілідікте өссе, ол қатыгез болып өседі.
Бала түсінікте және сүйіспеншілікте өссе, ол бұл әлемнен махаббат
табуды үйренеді.
Егер сіз балаңызды жақсы көргігіңзікелсе...
Бірінші кеңес.
Баланы ерекше әлпештеп
жібермеңіз. Мейлі үйде, мейлі түзде болсын, бала өзіне де не керек екенмін
деген сезімде болуы, басқаларды құрметтеуді ұғыну жөн. Тіпті әлпештеуге тура
келген кейбір жағдайда да оны баланың өзіне сездіруге болмайды.
Баланы орынсыз мадақтай бермеңіз.
Екінші кеңес.
Баланың ырқына жүре бермеңіз. Балан не талап қойса, соған елпілдеп, айтқанын да
айтпағанын да алып бере беруге болмайды.. Өте керекті зат, ақша секілді
нәрселерге келгенде қайсысының қажет қайсысының қажет емес екендігін айтып,
түсінідіріп қою қажет.